Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je bent je lekker aan het inzepen en voor je het in de gaten hebt, spoelt er wat zeepsop of shampoo in je ogen. Je knijpt je ogen stijf dicht, maar het is al te laat. Acuut begint het enorm te prikken, je ogen beginnen te tranen en als een gek begin je je ogen uit te spoelen met water. Meestal helpt dat redelijk, maar soms kan het prikken best een tijd aanhouden.
Het gebeurt me gelukkig niet vaak, maar gisteren had ik zelf nog zo’n ervaring. Ik wilde de zeep op de zeephouder leggen terwijl ik met mijn hoofd vol schuim stond. Daarvoor deed ik even mijn ogen open en bingo… een flinke schuimdruiper liep in mijn oog. Na wat gekerm en gevloek en flink wat spoelwerk, kwam bij mij ineens de vraag op: “waarom prikt zeep wel in je ogen en bijvoorbeeld niet in je mond of op je huid?” Ik ben op onderzoek uitgegaan.
Zeep verlaagt door zijn moleculaire werking de oppervlaktespanning van het water. Daardoor kan het zeepwater zich beter verspreiden en doordringen. Krijg je dus zeep in je ooghoek, dan verspreid het zich razendsnel over het gehele natte oppervlak, dus ook over het oog en onder de oogleden.
Maar dat verklaart niet waarom het prikt. Als je zeep in je mond krijgt, verspreid het sop zich ook snel in je gehele mond. Bekend is dat je mondslijmvlies en je tong zeer gevoelige organen zijn. Je proeft en voelt er van alles mee. Denk aan zoet, bitter, zout, zuur, scherp en het aangename gevoel van bubbels in frisdrank of champagne. Als je zeep in je mond krijgt, smaakt het weliswaar niet lekker, maar je mond begint niet pijnlijk te prikken.
Wat is het dan dat zeep wel in je ogen prikt? Als verklaring heb ik gevonden dat je ogen héél gevoelig zijn voor variaties in de zuurtegraad (pH).
De zuurtegraad of pH-waarde van een vloeistof wordt gemeten op een schaal van 0 tot 14, waarbij 7 neutraal is. Puur water zonder enige "verontreiniging" heeft een pH van 7. Als het water is vermengd met andere stoffen, kan het mengsel ofwel zuur worden (bijvoorbeeld azijn of citroensap) ofwel juist basisch (bijvoorbeeld melk of zeepsop).
Je ogen en oogvocht hebben een natuurlijke pH-waarde van rond de 7, wat dus neutraal is. Maar zeep is qua chemische samenstelling altijd basisch en heeft een pH tussen 7,5 en 9.
Omdat je ogen een basische stof niet kunnen verdragen, beginnen je ogen te tranen om zich te ontdoen van de potentieel schadelijke stof. Bloedvaten zetten uit en komen daardoor dichter bij het oppervlak van de ogen , waardoor de ogen rood lijken. Dit is wat we ervaren wanneer er zeep in onze ogen komt.
Gelukkig worden zepen, voordat ze op de markt worden gebracht, getest om ervoor te zorgen dat ze niet schadelijk zijn als ze in contact komen met de ogen. Toch is het beter om te proberen zeep zoveel mogelijk uit je ogen te houden. Niemand wil immers prikkende en geïrriteerde rode ogen hebben!
Onthoud dit:
- Al gebruik je de meest milde zeep die er is, dat betekent niet dat je ogen niet geïrriteerd raken als er sop in komt. Zorg dus dat je met zeepsop uit de buurt van je ogen blijft.
- De huid van je gezicht is dunner en daardoor gevoeliger dan de huid van je lichaam. En al is de zeep erg mild, beter is het om je gezicht niet te vaak met zeep te wassen.
- Naast je ogen, zijn ook je geslachtsorganen extreem gevoelig voor veranderingen in de zuurtegraad. Door je intieme delen te wassen met een zeep met een hogere pH-waarde, kan de natuurlijke balans van goede schimmels en bacteriën verstoord raken.
Je kunt je intieme delen, die gelukkig zelfreinigend zijn, dus het best maximaal één keer per dag wassen, uitsluitend met lauw water. Speciale spoelingen zijn echt niet nodig als je natuurlijke systeem in balans is!
